บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนาหมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์ช่วยเพิ่มคุณภาพการนอนหลับสำหรับผู้สูงอายุที่มารับบริการโรงพยาบาลเบตง จังหวัดยะลา โดยมีขั้นตอนในการดำเนินงานวิจัย 4 ขั้นตอน ขั้นที่ 1 คือเตรียมการพัฒนาหมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์ ขั้นที่ 2 คือการผลิตหมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์ ขั้นที่ 3 คือการทดลองใช้ผลิตภัณฑ์หมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์ และขั้นที่ 4 คือประเมินผลการใช้หมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์ โดยมีเครื่องมือที่ใช้ในการทดลองได้แก่ หมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์ และเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลเพื่อศึกษาประสิทธิผลของหมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์ ซึ่งประกอบด้วย ข้อคำถามในการสนทนากลุ่มจำนวน 10 ข้อ แบ่งเป็น 2 กลุ่มๆ ละ 5 ข้อ แบบประเมินคุณภาพผลิตภัณฑ์ แบบประเมินคุณภาพการนอนหลับของพิทส์เบอร์ก (PSQI) และแบบสอบถามความพึงพอใจ เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนธันวาคม 2560 ถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2561 วิเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการสนทนากลุ่มโดยการวิเคราะห์เนื้อหา แบบสอบถามความพึงพอใจ โดยใช้ค่าเฉลี่ย (Mean) และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.)จากการวิเคราะห์สถานการณ์และสภาพปัญหาการใช้ผลิตภัณฑ์หมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์โดยอาสาสมัคร 6 คน พบว่าอาสาสมัครส่วนใหญ่ต้องการให้หมอนหลอดหอมกลิ่นสมุนไพร มีกลิ่นหอมอ่อนๆ มีขนาดที่เหมาะสมกับศีรษะของผู้สูงอายุ สามารถถอดทำความสะอาดได้ ไม่เป็นแหล่งสะสมเชื้อโรค ช่วยให้นอนหลับได้จริง มีความปลอดภัย ผู้วิจัยจึงพัฒนาสูตรผลิตภัณฑ์หมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์ ประกอบไปด้วย ตัวหมอนทำจากผ้าซาตินชนิดบางมีขนาด 40 × 50 ซม. และปลอกหมอนทำจากผ้าไหมอิตาลี่กับผ้าอินโดลายดอก ซึ่งภายในหมอนบรรจุหลอดพลาสติกตัดเป็นท่อนขนาดเล็ก สอดไส้ยาดมและหยดน้ำมันหอมระเหยกลิ่นดอกว่านมหาหงส์ จำนวน 10 หยด ส่วนผลการเปรียบเทียบคะแนนทดสอบคุณภาพการนอนหลับก่อนและหลังใช้หมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์ มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 โดยผลการทดสอบคุณภาพการนอนหลับก่อนการใช้หมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 14.29 และหลังการใช้หมอนหลอดหอมกลิ่นดอกว่านมหาหงส์มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.36

คำสำคัญ: หมอนหลอดหอม  ดอกว่านมหาหงส์  คุณภาพการนอนหลับ  ผู้สูงอายุ