โดย : เยาวรัตน์ อินทอง
รองผู้อำนวยการฝ่ายการพยาบาล สถาบันบำราศนราดูร
มวลมนุษย์ที่เกิดมาในโลกทุกคนหนีไม่พ้นโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ ซึ่งบางโรคสามารถรักษาให้หายได้ แต่มีบางโรครักษาได้เพียงเพื่อประทังชีวิตเท่านั้น เช่น โรคหัวใจ โรคไต โรคมะเร็ง โรคเอดส์ เป็นต้น โดยเฉพาะผู้ติดเชื้อเอชไอวี/ผู้ป่วยโรคเอดส์ที่จะต้องเผชิญตั้งแต่เริ่มทราบว่าตนเองมีเลือดเอชไอวีบวก

และผ่านขั้นตอนที่ทราบว่าตนเองเป็นโรคเอดส์จนกระทั่งป่วยด้วยโรคเอดส์ระยะสุดท้าย ผู้ป่วยจะผ่านประสบการณ์ที่คุกคามตามร่างกายและอารมณ์เป็นอย่างมาก ซึ่งในระยะสุดท้ายผู้ป่วยต้องเผชิญความทุกข์ทรมานจากอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ เช่น อาจหายใจไม่สะดวก มีอาการเจ็บป่วย ไม่สามารถเคลื่อนไหวร่างกายได้เกิดภาวะขาดสารอาหาร ภาวะไข้ ฯลฯ ภาวะที่ต้องเผชิญต่าง ๆ เหล่านี้สร้างความเศร้าโศก สูญเสีย และภาวะคุกคามต่อตนเองผู้ป่วยจะช่วยเหลือตนเองได้น้อย ต้องพึ่งพาผู้อื่น ซึ่งการพึ่งพาผู้อื่นย่อมนำไปสู่ความรู้สึกไร้คุณค่าขาดความภูมิใจในตนเองยิ่งผู้ให้การพึ่งพามีพฤติกรรมเปลี่ยนไปจากที่เคยมีความรัก กลายเป็นรังเกียจ ผู้ป่วยอาจเกิดความรู้สึกน้อยใจ เพิ่มความรู้สึกผิด รู้สึกบาป รู้สึกไร้คุณค่ามากขึ้น เช่น กลัวตาย กลัวความเจ็บปวด กลัวถูกทอดทิ้ง เป็นต้น ภาวะต่าง ๆ เหล่านี้เป็นความทุกข์ทรมาน และเป็นประสบการณ์ที่ส่งผลกระทบต่อความผาสุกของผู้ติดเชื้อเอดส์เป็นอย่างมาก และเมื่อความตายใกล้จะมาถึง บุคคลจะเกิดความกลัวต่อความตาย ซึ่งสัมพันธ์กับสิ่งที่ไม่รู้ เช่น อะไรจะเกิดขึ้นหลังจากการตาย ชีวิตหลังการตายเป็นอย่างไร ความตายเป็นประสบการณ์ที่เจ็บปวดหรือไม่อะไรจะเกิดขึ้นกับร่างกายหลังจากตายแล้ว

 บทความ : แนวทางการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายในผู้ติดเชื้อเอชไอวี และผู้ป่วยเอดส์ (Palliative Care for People Living with HIV / AIDS)

จากหนังสือ : รวบรวมองค์ความรู้การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย กองการแพทย์ทางเลือก กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก

บรรณาธิการ : นางภัคภร ช่วยคุณูปการ