การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการจัดการบริการสุขภาพด้านการแพทย์ทางเลือก ของโรงพยาบาลดำเนินสะดวก  จังหวัดราชบุรี  โดยทำการศึกษาปัจจัยด้าน  1) ภาวะผู้นำ  2) รูปแบบการบริหารจัดการ  ซึ่งได้แก่  การสร้างทีมงาน  รูปแบบการจัดบริการและการกำหนดค่าใช้จ่ายในการให้บริการ  3) ความพร้อมของสถานบริการ  ซึ่งได้แก่  สถานที่  บุคลากร  และงบประมาณ     4) การเป็นแหล่งท่องเที่ยว  5) การสนับสนุนจากส่วนกลางและภูมิภาค  และ 6) ความพึงพอใจของผู้มารับบริการ  โดยนำผลของการศึกษามาเป็นข้อมูลเบื้องต้นในการตัดสินใจของผู้บริหารในการส่งเสริมและสนับสนุนการจัดบริการสุขภาพด้านการแพทย์ทางเลือกในโรงพยาบาลของรัฐต่อไป  การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจที่งานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก  โดยทำการศึกษาตั้งแต่เดือน  ธันวาคม  2549 – เดือนพฤษภาคม 2550   โรงพยาบาลดำเนินสะดวก  จังหวัดราชบุรี  มีการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง  คือผู้บริหารและผู้ปฏิบัติงาน  ด้านการแพทย์ทางเลือก  ใน ร.พ. ดำเนินสะดวก  จ.ราชบุรี  จำนวน  15  ราย  และผู้มาใช้บริการสุขภาพด้านการแพทย์ทางเลือก ใน ร.พ. ดำเนินสะดวก  จ.ราชบุรี  จำนวน  100  ราย  เก็บข้อมูลโดยใช้วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้บริหารและผู้ปฏิบัติงานด้านการแพทย์ทางเลือก  และใช้แบบสำรวจความพึงพอใจ  ผู้มาใช้บริการด้านการแพทย์ทางเลือก  วิเคราะห์ข้อมูลการสัมภาษณ์เชิงลึกด้วย  การวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและวิเคราะห์ข้อมูลความพึงพอใจฯ  เชิงปริมาณ  ด้วยสถิติ  ค่าเฉลี่ย  และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน  ผลการศึกษาพบว่า  ปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการจัดบริการสุขภาพด้านการแพทย์ทางเลือก  ของโรงพยาบาลดำเนินสะดวก  จังหวัดราชบุรี  ประกอบด้วย  1) ภาวะผู้นำ  โดยต้องเป็นผู้นำที่มีวิสัยทัศน์ในการปรับกระบวนทรรศน์สำหรับการดูแลสุขภาพ  และใช้นโยบายการบริหารแบบไม่เป็นทางการ   2) รูปแบบการบริหารจัดการ  โดยเฉพาะการสร้างทีมงานที่มีประสิทธิภาพ  และการกำหนดรูปแบบการให้บริการอย่างเป็นระบบ  3) ความพร้อมของโรงพยาบาลในเรื่องสถานที่  การมีบุคลากร  และงบประมาณในการสนับสนุนที่เพียงพอ  4) การเป็นแหล่งท่องเที่ยว

ขณะที่ปัจจัยรองที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการจัดบริการด้านสุขภาพ  ประกอบด้วย  1) การสนับสนุนงบประมาณจากส่วนกลางและส่วนภูมิภาค  2) การมีนโยบายที่ชัดเจนและต่อเนื่องในการพัฒนาและผสมผสานการแพทย์ทางเลือกเข้าสู่สถานบริการสุขภาพของรัฐ  3) การประชาสัมพันธ์ และการตลาด  4) การมีนักบริหารมืออาชีพ  เข้ามาบริหารจัดการงานการแพทย์ทางเลือกในโรงพยาบาลดำเนินสะดวก  ในเชิงธุรกิจ

This research aimed to study the factors affecting the success in Alternative Medicine management of Damneonsaduak Hospital, Rajchaburi Province. The factors were studied on 1) leadership 2) administration pattern such as  teamwork building, service management pattern, service cost settle 3) service readiness such as place, personal and budget. 4) traveling resource 5) support from central and provincial budget 6) client satisfaction. The study result were employed as the basic data on the executive dicision, the promotion and support of Alternative Medicine health service in government health care centers.  This study was a survey  research  in Thai  Tradition and Alternative Medicine at Damneonsaduak hospital and started from December 2005 to May 2006. The purposive sampling was conducted and to be 15 personal of the executive  and health personals , and 100 personals of the health service client . The data collection was to be in-depth interview for the executive  and health personals, satisfaction questionnaire for clients. The data analysis of in-depth interview  was to be content analysis and satisfaction was to be quantitative analysis with statistic , mean value and standardiviation .  The results showed that major factors affecting the success of Alternative Medicine health administration management consisted of  1) The leadership being visional leader in the vision process improvement for health care and the informal administration policy using   2)  the administration management pattern , especially in efficient  teamwork building and pattern settle of systemic service 3)  the readiness of  hospital in convenience , place, person and budget for salisfaction support  4)  Travelling resource .  While, the minor factors /comprised of  1)  the support from central and provincial budget  2)  the obvious and continuous policy to develop and integrate Alternative Medicine in Government health service 3)  the communication and marketing  4)  the professional executive to manage Alternative Medicine in Damnoensaduake hotpital as a support factor lead to the success in business line.