เห็ดหลินจือเป็นสมุนไพรที่มีการใช้เพื่อดูแลสุขภาพในประเทศจีนมานานมากกว่า 2,000 ปี โดยองค์ประกอบที่สำคัญที่ให้ฤทธิ์ทางชีวภาพเป็นสารในกลุ่มพอลิแซ็กคาไรด์ และไทรเทอร์พีนอยด์ สารทั้งสองกลุ่มนี้พบได้ทั้งในดอกเห็ดและสปอร์เห็ดหลินจือ ในบางการศึกษารายงานว่าฤทธิ์ของสปอร์จะมีความแรงมากกว่า แต่เนื่องจากสปอร์เห็ดหลินจือมีเปลือกที่หนา 2 ชั้นและแข็ง ทำให้สาระสำคัญในการออกฤทธิ์ปลดปล่อยออกมาได้ยาก ในการศึกษาครั้งนี้เป็นการหาสภาวะที่เหมาะสมในการบดสปอร์เห็ดหลินจือ โดยใช้เครื่องมือสองชนิด (เครื่องตีสปอร์และบอลล์มิลล์) ที่มีกลไกในการลดขนาดที่คล้ายคลึงกันคือ การกระแทกและการเสียดสี แต่มีการส่งผ่านพลังงานและลักษณะของตัวกลางที่ช่วยลดขนาดในรูปแบบที่แตกต่างกัน ผลการศึกษาพบว่าเครื่องตีสปอร์และบอลล์มิลล์มีความสามารถในการกะเทาะเปลือกสปอร์เห็ดหลินจือให้มีการแตกมากกว่าร้อยละ 95 และเมื่อตรวจสอบสารองค์ประกอบทางเคมีพบว่าปริมาณสารที่ถูกสกัดออกมาสูงกว่าสปอร์ที่ไม่ได้กะเทาะประมาณ 3-4 เท่า

คำสำคัญ:  เห็ดหลินจือ, สปอร์เห็ดหลินจือ, เครื่องตีสปอร์, บอลล์มิลล์, การกะเทาะเปลือกสปอร์

Lingzhi (Ganoderma lucidum (Leyss. ex Fr.)) has been used to promote health and treat several diseases for more than 2,000 years in China. Polysaccharides and triterpenoids are chemical groups found in fruiting bodies and spores that give pharmacological effects. While similar chemical constituents were found in both parts, some studies reported that spores revealed a stronger effect than fruiting bodies. Because of the hardness of sporoderm, the bioactive compounds of the spores are difficult to release. The purpose of this study was to investigate the appropriate process for breaking the sporoderm of Lingzhi spores. Two kinds of machines: broken-sporoderm machine and ball mill, which have similar mechanisms (impact and attrition), were assessed to yield broken-sporoderm spores. In comparison with the principal of these machines, the differences are transmission of energy and grinding media shape. As a result, broken-sporoderm machines and ball mills could be used for breaking sporoderm of Lingzhispores at a level of more than 95 per cent. Bioactive compounds were extracted from broken spores with a 3-4 times higher yield than that of nonbrokensporoderm.

Key words: Ganoderma lucidum, Lingzhi spore, broken-sporoderm machine, ball mill